Aikido: Η Επαφη Κατα Τη Διαρκεια Της Τεχνικης

Όπως αναφέρθηκε στο προηγούμενο θέμα (βλέπε εδώ) όλες οι τεχνικές στο Aikido ξεκινάνε με μία επαφή. Καθ’όλη τη διάρκεια της τεχνικής τα σώματα των εμπλεκομένων βρίσκονται σε διαρκή επαφή. Με τον τρόπο που αναλύσαμε διαφαίνεται ότι η επαφή επιτυγχάνεται καθαρά από το βάρος των εμπλεκομένων και μόνο. Και είναι η ελάχιστη δυνατή δύναμη που κρατάει συνεχώς τα δύο σώματα ενωμένα μέχρι το τέλος της τεχνικής.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.

Ας φανταστούμε μια επίθεση katate dori (εικόνα Α). Οι δύο εμπλεκόμενοι ρόλοι (uke και nage) βρίσκονται μακριά ο ένας από τον άλλο. Καθώς πλησιάζει ο επιτιθέμενος (uke) τον αμυνόμενο (nage) τελικά βρίσκονται στιγμιαία σε μια θέση όπως ακριβώς στη εικόνα Α. Ο κορμός και των δύο ρόλων έχει μια ελαφριά κλίση ο ένας προς τον άλλο κάτι που έχει σαν αποτέλεσμα την αρχική επαφή χωρίς τη χρήση της μυϊκής δύναμης. Τα δύο χέρια όπως φαίνεται και στο σχήμα είναι απλά φορείς της δύναμης που προέρχεται από το κέντρο (=κέντρο βάρους) των δύο ρόλων. Το σημείο επαφής παραμένει, εν γένει, ακίνητο ανάμεσα στα δύο σώματα και αυτό σημαίνει ότι οι δυνάμεις που ασκούνται από τους δύο ρόλους είναι ίσες. Είναι μια στιγμιαία κατάσταση ισορροπίας.

Εδώ πρέπει να είναι ξεκάθαρο το εξής: ο επιτιθέμενος λόγω της συνολικής τους ενέργειας (κινητική ενέργεια, μυϊκή ενέργεια κτλ) είναι εκείνος που ασκεί δύναμη (δράση) πάνω στον αμυνόμενο. Το σώμα του αμυνόμενου (θέση, στάση, δομή) παράγει στιγμιαία την αντίδραση (ίση δύναμη) στον επιτιθέμενο και ως εκ τούτου στο σημείο επαφής υπάρχει μια ισορροπία. Ο αμυνόμενος δεν χρησιμοποιεί καθόλου την μυϊκή του δύναμη! [06/2022]

Παρότι είναι στιγμιαία, είναι μια κατάσταση στην οποία μπορούμε να σταθούμε και να μελετήσουμε. Ουσιαστικά να αισθανθούμε το μέγεθος της δύναμης που δέχεται ο nage, τη κατάσταση της ισορροπίας αλλά και την αίσθηση της ασφάλειας που προσφέρει για τον καθένα η συγκεκριμένη στιγμιαία κατάσταση ισορροπίας. Η μελέτη μας επιτρέπει να διορθώσουμε τη στάση του σώματός μας, την απόσταση, το κεντράρισμα μας απέναντι στον συνεργάτη μας οτιδήποτε χρειάζεται ώστε να κατορθώσουμε να κρατήσουμε την επαφή χωρίς μυϊκή δύναμη μόνο και μόνο με το βάρος του σώματός μας.

Αν από τον επιτιθέμενο ασκηθεί μεγαλύτερη δύναμη από εκείνη της παραπάνω κατάστασης ισορροπίας (όπως ακριβώς θα συμβεί σε μια πραγματική επίθεση) τότε αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα το σώμα του αμυνόμενου να μετακινηθεί (πχ να μετακινηθεί προς τα πίσω, να κάνει ένα tenkan, κ.ο.κ). Κατά τη διάρκεια της μετακίνησης ο αμυνόμενος διατηρεί την επαφή (με την ελάχιστη δύναμη που προέρχεται από το βάρος του σώματος και μόνο, δλδ την αντίδραση στη δράση του uke) ενώ η πλεονάζουσα δύναμη (του uke) θα αποτελέσει τη κινητήρια δύναμη που θα τον οδηγήσει είτε στην ακινητοποίηση ή μακριά από τον αμυνόμενο μέσω μιας πτώσης.

Ο αμυνόμενος θα χρησιμοποιήσει το σώμα του για να διατηρεί την επαφή, τα πόδια του για να εκτελέσει την κινησιολογία και τα χέρια του για να κατευθύνει τον επιτιθέμενο. Θα θεωρήσει το σημείο επαφής σαν ένα σταθερό σημείο και θα κινηθεί γύρω από αυτό. Με αυτό τον τρόπο δεν διαταράσσει την στιγμιαία ισορροπία μιας και δεν ασκεί δύναμη στον αντίπαλο.

Στη πράξη όπως έχει ήδη αναφερθεί θα πρέπει ο uke να έχει την αίσθηση της στήριξης σε ένα σταθερό σημείο ενώ ο nage να παρέχει το σημείο στήριξης (όπως ο τοίχος που έχουμε αναφέρει). Ένα αντικείμενο το οποίο στηρίζεται σε ένα σταθερό σημείο θα μετακινηθεί αν το σημείο στήριξής του μετακινηθεί (με βάση τους νόμους της φύσης και της φυσικής). Με το ίδιο σκεπτικό ο uke θα ακολουθήσει αυτόματα τη κινησιολογία του nage, διατηρώντας την επαφή, χωρίς τη χρήση σκέψης, εφόσον τα σώματα είναι συνδεδεμένα κέντρο με κέντρο.

Οι ασκούμενοι λοιπόν δεν έχουν παρά να συνειδητοποιήσουν που βρίσκονται τα σημεία στήριξης. Ενδεικτικά παραδείγματα φαίνονται στις παρακάτω εικόνες. Στη πρώτη περίπτωση Ryote Dori (εικόνα Β) τα σημεία επαφής είναι δύο. Στη εικόνα C η αίσθηση της στήριξης για τον nage είναι αντίθετη από αυτό που είναι κοινώς αποδεκτό (ότι δηλαδή στηριζόμαστε πάντα γέρνοντας προς τα εμπρός). Στη περίπτωση αυτή (Ushiro Ryote Dori) η στήριξη του nage είναι προς τα πίσω!

Η προπόνηση με βάση τη παραπάνω αντίληψη γίνεται χωρίς τη χρήση μυϊκής δύναμης. Αυτό βέβαια δεν είναι πάντα εφικτό. Στην αρχή οι ασκούμενοι προσπαθούν να μάθουν τη κινησιολογία μιας τεχνικής, οι κινήσεις τους είναι χονδροκομένες, άκομψες, ασυγχρόνιστες. Στη συνέχεια καθώς οι δύο ρόλοι προχωρούν στην εκπαίδευσή τους, βελτιώνουν τη συγκεκριμένη τεχνική φθάνοντας σε ένα πιο ποιοτικό αποτέλεσμα. Όταν η τεχνική γίνει με την αντίληψη της μη βίας, τη μη χρήσης μυϊκής δύναμης τότε ο ασκούμενος το αντιλαμβάνεται αμέσως νιώθοντας μια εσωτερική ευφορία.

Η φιλοσοφία της επαφής στη πράξη

Η επίθεση που δεχόμαστε σε σωματικό επίπεδο μέσα στο dojo (= χώρος εκπαίδευσης) αποτελεί το ισοδύναμο μιας οποιαδήποτε δύσκολης κατάστασης καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε στη καθημερινότητά μας. Τι σημαίνει λοιπόν η συνεχής επαφή που μαθαίνουμε σε σωματικό επίπεδο;